تیکی تاکا به زبان ساده ...

"تیکی تاکا" یعنی پاس های پشت سر هم خسته کننده...وای حوصله م سر رفت یعنی چی اینجوری بازی کردن...؟ سرم داره گیج میره من که هیچی نمی فهمم ازش...!!!

این ها جملاتی هست که وقتی از یک رئالی درباره تیکی تاکا می پرسیم جواب میدهد،یا وقتی دارد بازی بارسلونا را نگاه می کند از دهانش بی اراده خارج می شود... 

بقیه مطالب در ادامه مطلب

 اما چرا واقعا درباره سبک بارسلونا اینجوری صحبت می شود نه از سوی کسانی که فوتبال را به صورت حرفه ای می بینند بلکه از سوی کسانی که از این سبک بازی ضربه خورده اند...(هر چه میخواهم بنویسم "مردم عادی"...می بینم مردم عادی هم هیچوقت همچین اظهار نظری درباره سبک بازی بارسلونا نمی کنند و تنها زخم خورده ها هستند که آه و ناله اشان گوش فلک را کر کرده است...به خصوص رئالی ها...که با آمدن نام بارسلونا از ترس میخکوب می شوند،تب می کنند،آپاندیسشان یکهو میگیرد،دنیا دور سرشان می چرخد،چشمشان سیاهی میرود و معلوماتشان صفر و یک میشود و کامپیوتر مرکزیشان هنگ می کند...!!!)
*همه حتی رئالی ها هم میدانند،زیاد دوست ندارم به رئالی ها گیر بدهم و یا هیچوقت قصد توهین کردن ندارم فقط نمیتوانم ساکت بنشینم،نمیتوانم حرف هایی که گاهی از روی جهل،گاهی از روی عمد و خباثت درونی حتی،گفته میشود را جواب ندهم...

*برویم سر اصل مطلب...
*اما اگر از من بپرسید "تیکی تاکا" چیست؟ من جواب دیگری میدهم میگویم تیکی تاکا یعنی "پاس های پشت سر هم خسته کننده"!!!!!!!!!!!!!!!!
که برای یک بارسایی اوج تکنیک،تاکتیک،خلاقیت و لذت از فوتبال مدرن است... 

*تیکی تاکا یعنی پاسکاری های مداوم برای رسیدن به یک هدف،یعنی به کارگیری تمام اجزای مورد نظر فوتبال حرفه ای و خلاصه کردن آن در پاس های کوتاه و هماهنگ برای بوجود آوردن فضایی برای لذت بردن از فوتبال...
*شاید خیلی از شما دوستان سری تکان بدهید و بگویید این چه جور تعریفی است و با عنوان این مقاله چه تناسبی دارد...؟ اما اگر کمی توجه کنید این تعریف تقریبا گنگ کاملا جوابگوی ذهن مشتاق شماست!!!
*من در این تعریف از چند کلمه استفاده کرده ام: "پاس"،"اجزا"،فضا" و "هدف"...
*فوتبال حرفه ای داری اجزایی است اجزای ساده ای که با چشم میبینیم مثل "بازیکنان،توپ و زمین" و اجزایی که فقط در عمل نمود پیدا میکند مانند "هوش فردی و تیمی،خلاقیت،تکنیک فردی،تاکتیک تیمی،هماهنگی،قدرت جسمانی و فکری"...
*در تیکی تاکا ما این "اجزا" یا "ابزار" را برای چه چیزی نیاز داریم؟؟؟..."ایجاد فضا"...
*اگر بخواهیم این فضا را به خوبی ترسیم کنیم،یک مربع در نظر بگیرید،قطرهای آن را را رسم کنید،محل تلاقی قطرها بازیکن صاحب توپ است و هر کدام از گوش های مربع بازیکن هایی هستند که برای دریافت توپ ایجاد "فضا" (جایگیری دقیق،نزدیک و مناسب) کرده اند.همانطور که میدانید نمیشود یک مربع را در بازی واقعی تشکیل داد(چون مربع داری ضلع های مساوی-در اینجا فاصله های مساوی- هست)در نتیجه ضلع های این مربع همواره در حال کوچک و بزرگ شدن و مربع همواره در حال چرخیدن است.

*به این چرخش مربع و تغییر اندازه اضلاع آن "بازی شناور" گفته میشود و این بازی شناور است که ایجاد فضا می کند.در یک بازی شناور همه بازیکن ها در سر جای خود هستند و در عین حال در جای خود نیستند و این یعنی تقسیم وظایف و مسئولیت ها به شیوه مرسوم وجود ندارد بلکه بازیکنان همه چیز و همه جا را با هم به اشتراک میگذارند.به همین دلیل است که هیچ پستی یک پست واقعی نیست و هر بازیکنی دارای قدرت بازی در چند پست هستند.
*بازیکن ها در این سبک بازی همواره در حال عوض کردن جای خود هستند،توپ را به "گوش کناری مربعشان" میفرستند و خودشان سریعا جای خالی دیگری پیدا میکنند و این روال یعنی پاسکاری کردن و جایگیری های جدید تا محوطه جریمه تیم مقابل ادامه دارد.
*اگر این کار از دفاع تا دوازه حریف به همین سبک انجام شود "تیکی تاکا" شکل میگیرد.

*باز هم برگردیم به همان مربع کج و کوله خودمان!!!!!!

*استفاده از مربع (در این مقاله) تنها برای دادن یک تصور ذهنی از بازیکنان به شماست تا با طرح کلی این سبک آشنا شوید،ولی لزوما همیشه هم اینطوری نیست.ما وقتی قطرهای یک مربع را رسم می کنیم در واقع آن را به چهار مثلث تقسیم کرده ایم و بازیکن صاحب توپ تنها میتواند از یکی از این مثلث ها استفاده کند و اینجاست که یک نکته نمایان است تیکی تاکا یک کار سه نفره است!!!!!!!!
*کمی گیج شدید نه؟؟؟؟؟
*ما به سه نفر نیاز داریم اما نه سه نفر یکسان(!!!) یک نفر صاحب توپ است و دو نفر در کنار او برای دریافت پاس ایجاد فضا و جایگیری میکنند و نکته ی تیکی تاکا این جاست این سه نفر همواره تغییر میکنند.به همین دلیل در خط حمله تیمی چون بارسلونا همیشه تعداد بازیکنان زیاد است و اینقدر در حال جنب و جوش و حرکتند که شما پنج ضلعی و یا شش ضلعی می بینید اما کارایی بیشتر را همان مربع و بهترین کارایی را آن مثلث دارد.
*امیدوارم توانسته باشم خوب تیکی تاکا را توضیح داده باشم.یک تصویر زیبا برای شما...

فضا،پاس و هدف

*سوالی که باید به آن جواب دهیم این است که اینقدر فضا،فضا میگوییم،فضا چگونه ایجاد میشود؟؟؟

*جواب خیلی ساده است،در تیکی تاکا فضا با "پاسکاری" ایجاد میشود،پس وقتی که میگوییم در تیکی تاکا ایجاد فضا باید تا دروازه ادامه پیدا کند دلیل تعداد زیاد پاس های بارسلونا هم مشخص میشود.
*در تیکی تاکا "هدف" بهم ریختن آرایش تیمی حریف و یا به طور کلی بهم ریختن "جایگاه" بازیکن حریف است.به هم ریختن جایگاه حریف یعنی "ایجاد فاصله کردن" (بین بازیکنان و بازیکنان دیگر یا خود بازیکن با پستی که در آن بازی می کند)!!! و ایجاد فاصله کردن یعنی "مجبور کردن بازیکن مقابل به حرکت و دور شدن از موقعیت اولیه و استفاده هوشمندانه از فضای خالی شده و ضربه زدن به تیم مقابل.
*این امر بیشتر روی دفاع های کناری و هافبک دفاعی حریف کاربرد دارد.

*وقتی یک دفاع کناری را به مرکز زمین می آوریم فضای نفوذ بسیار عالی ایجاد میشود.شاید اولین اسامی به فکرتان برسد "الکسیس" و "پدرو" برای نفوذ باشد اما زیبایی تیکی تاکای بارسلونا به این است که دو دفاع کناری ما حمله میکنند "دنی آلور" و "جوردی آلبا"...نفوذ دفاع های کناری کمک میکند که تعداد بازیکنان در حمله زیادتر شود و قدرت حمله افزایش پیدا کند و بازیکنان گوش از بازی به گونه ای خارج نشوند و با ایجاد فضا کردن (گفتیم که حداقل به دو بازیکن برای هر نفر صاحب توپ نیاز داریم) موقعیت های گل بسازیم.شاید بگویید که این امر قدرت دفاعی ما را کم خواهد کرد اینجاست که نقش "بوسکتس" نمایان میشود که در این حالت از پست هافبک دفاعی به دفاع میانی تبدیل می شود.

*وقتی یک هافبک دفاعی به جلو می آید-روش مورد علاقه گواردیولا- فضای خالی بین او و دفاع ایجاد میشود که ساده ترین کار انتقال توپ به این منطقه و رویارویی تک به تک با مدافعان حریف است که تعداد زیاد بازیکنان حمله و پاسکاری های پشت سر هم و شناور، قدرت دفاعی تیم را به چالشی بزرگ می کشد.
*من فکر میکنم خیلی ساده میشود تیکی تاکا را اینگونه تعریف کرد: "تیکی تاکا یعنی غافلگیری"...اینقدر توپ و بازیکن ها حرکت داده میشوند تا تمرکز باریکنان تیم مقابل به هم زده شود آنوقت در یک غافلگیری ضربه نهایی زده شود.

*حتی برای این غافلگیری لازم نیست زیاد هم به دروازه حریف نزدیک شد.دو مثال برایتان می آورم دو مثال از بازی های همین روزها که دقیقا یادتان باشد و متوجه شوید...
اولی...گل چهارم بارسلونا به لوانته توسط پدرو در هفته اول لالیگا بود.اگر به این عکس نگاه کنید طبق قانون تیکی تاکا مسی که صاحب توپ است دو بازیکن را کنار خود می بیند...

شاید در نگاه اول انتظار داشته باشید مسی پاس را به یکی از بازیکن های کنارش بدهد  و با ایجاد فضا توپ را دوباره دریافت کند و همینطور به جلو برود...بله...فلسفه تیکی تاکا همین است اما بارسلوناست که تیکی تاکا را تعریف میکند و چیزی که می بینیم این است...

توپ دارد روی خط قرمز میرود!...دقیقا به دفاع های حریف نگاه کنید توپ نیمی از مسافت را پیموده و هنوز آرایششان را پیدا نکرده اند،سه بازیکن ما خالی هستند،پدرو در حال فرار است که توپ را هم تصاحب میکند و گل میزند،گوشه سمت راست هم آلکسیس منتظر یک پاس عرضی یا توپ برگشتی است و به سمت دروازه هجوم می برد.

دومی...گل آدریانو به مالاگا در هفته دوم لالیگاست،جایی که ژاوی صاحب توپ است،در این عکس می بینید که چهار انتخاب وجود دارد که ژاوی توپ را به آلکسیس در سمت راست می دهد

آلکسیس دو انتخاب دارد یا باید سانتر کند یه به آدریانو پاس بدهد.استفاده از سانتر دور از انتظار است.بهترین راه پاس به آدریانو ست.شما به دفاع مالاگا نگاه کنید هیچکس مواظب آدریانو نیست،هیچکس حتی به او نگاه نمی کند.پس بهترین انتخاب است...

آدریانو سه انتخاب راحت دارد که در عکس زیر می بینید و بر اساس تیکی تاکا باید به یکی از این ها پاس بدهد...

البته می تواند به بازیکن در حال فرار در گوش چپ هم پاس بدهد بارسلونا بارها  این کار را انجام داده ولی خوب ریسکش هم بیشتر است،اما  تصمیم به شوت زدن میگیرد که کاملا غافلگیر کننده است و ما به گل میرسیم با تک گل او بارسلونا پیروز از میدان خارج می شود.

(اینجاست که مقاله "ما چرا شوت نمیزنیم" من، مخالفان را به چالش می کشد!!! بارها آدریانو برای ما،هم از چپ و هم از راست از این نقطه گل زده،ویا هم همین طور...پس می شود)

تیکی تاکا و نقطه ضعف...؟!!!

*خیلی دوست داشتم بگویم که تیکی تاکا هیچ نقطه ضعفی ندارد اما هر سبکی از فوتبال نقطه ضعف خودش را دارد زیبایی فوتبال هم به همین است یک نفر سبکی می آورد که تمام تیم ها را با مشکل مواجه می کند و ذهن خلاق دیگری راه حلی برای این مشکل پیدا می کند.
*اولین مشکل تیکی تاکا وقتی دیده می شود که توپ از دست می رود.آرایش تیمی به گونه ای بهم میخورد به دلیل تعداد زیاد در حمله ما در عقب بازیکنان کمتری خواهیم داشت،و همان حربه خودمان که مقابله تک به تک با مدافعان حریف هست برای مهاجم حریف پیش می آید و اینجاست که دروازه با خطر مواجه میشود.(شاید به همین خاطر باشد که آمار شوت بازیکنان کم است!!!)
*دومین مشکل تیکی تاکا این است که "چیدمان" در آن خیلی مهم است.یک نظم زیبا در آن جاری است که اگر آن را از بین ببرند دیگر کارایی خود را از دست می دهد یا حداقل کارایی اش کمتر میشود.به همین دلیل بعضی از تیم ها به "پرسینگ شدید" روی می آورند تا فضا و زمان فکر کردن را از بازیکنان  ما بگیرند،بعضی ها با بازی هوایی،پاس های هوایی و سانتر کردن ها قصد دارند که ترکیب و چیدمان و نظم تیکی تاکا را بهم بریزند.
*سومین مشکل این است که اگر دفاع و هافبک دفاعی از جای خود زیاد حرکت نکنند باید تلاش بیشتری برای ایجاد فضا کرد.

چه باید کرد...؟

*خیلی ساده است...توپ را نباید از دست داد!!!
*کاری که بارسلونا در آن بی همتاست،مالکیت بسیار بالا،پاس های بی شمار و با دقت بالا توپ را همواره در اختیار خودش خواهد داشت.
*چیزی که در تیکی تاکای بارسلونا می بینیم،بازیکنان به این باور رسیده اند که توپ از دست رفته باید در نیمه حریف برگردانده شود.و واقعا هم میبینیم که همه از مهاجم تا دفاع برای بازپس گیری توپ اقدام می کنند.
*کمی برگردیم به عقب...رونالدو چگونه به گل میرسید؟؟؟ اگر واقعا بازیکنان ما برای توپ بر میگردند پس مشکل از کجاست؟؟؟
*مشکل اینجاست که بازیکنان ما مثل توپ قدرت پرواز کردن ندارند! وقتی توپ از دست میرفت با یک پاس بلند در منطقه "خالی و بدون دفاع" برای رونالدو او را صاحب توپ میکردند که با استفاده از سرعت بالا خودش را به دروازه میرساند.

*در چنین مواقعی چه باید کرد؟؟؟

*نگذاریم پاس فرستاده شود،کاری که در بسیاری از بازی ها بازیکنان ما به خوبی از پس آن بر آمدند...
*نکته دیگر این است که باید "تنوع در حمله" را یک اصل کاملا مهم بدانیم."اصرار بر روش اصلی یک تیم" مانند بارسلونا یک امر بسیار قابل احترام است و از تیمی چون بارسلونا بر می آید،اما اگر جایی روش استفاده شده به جواب نرسید اینجاست که تنوع در حملات به داد تیم خواهد رسید.

برای تیکی تاکا به چه چیزی نیاز داریم...؟

*برای تیکی تاکا ما به بازیکنانی با "هوش فردی و تیمی" بالا نیاز داریم،واقعا بازیکنی نیاز داریم که به خوبی تیکی تاکا را درک کند،جایگاهش را بداند،فضا را تشخیص بدهد و تمرکزش را زیر پرسینگ شدید از دست ندهد.
*ما به بازیکنانی نیازمندیم که از خود "خلاقیت" در حمله،دفاع و نوع بازی نشان بدهند.
*در تکی تاکا،بازیکنان همه پست ها بدون استثناء باید از "تکنیک فردی" قابل قبول برخوردار باشند،حتی دروازه بان تیم باید قدرت پا به توپ خوبی داشته باشد.
*بازیکن تکنیکی که "تاکتیک پذیر" نباشد به کار تیکی تاکا نمی آید،باید همواره بتواند خودش را با سایر بازیکنان و توپ که همواره در حال جابه جایی است "هماهنگ" کند.
*"قدرت جسمانی و فکری" خوبی داشته باشد و خستگی ناپذیر عمل کند...
*و چیزی که بسیار مهم است "قدرت تصاحب و حفظ توپ"،"قدرت پاس دادن" و "پرسینگ" خوب برخوردار باشد که بهترین این حالت ها را در بازیکنانی چون ژاوی،اینیستا و مسی می بینیم.
*وقتی که چنین بازیکنانی داشتید یک زمین صاف و یکدست،نسبتا نرم با چمن مناسب نیاز داریم...
...خوب...
اکنون از تیکی تاکا لذت ببرید.فقط توپ یادتون نره...

سخن آخر

*سخن آخر من با مخالفان تیکی تاکاست،بعضی ها میگویند "سبک بارسلونا،فوتبال واقعی نیست،فوتبال یک  جور دیگه است".اما وقتی که از "اتوبوسی" بازی کردن تیم ها مقابل بارسلونا گله می کنیم میگویند این یک "سبک بازی" است.بعضی ها هم میگویند خیلی خسته کننده است.

*من دو جواب میدهم یکی از جواب هایم را سوال میپرسم از وجدان های آگاه....

*1.شما درست میگویید،سبک بارسلونا،فوتبال واقعی نیست،چیزی فراتر از یک فوتبال واقعی است مانند باشگاه بارسلونا که فراتر از یک باشگاه ست.سوال من این است: شمایی که "ضد فوتبال" را سبکی از فوتبال میدانید چطور میتوانید تیکی تاکا را جدا از فوتبال یا یک فوتبال غیر واقعی بدانید؟؟؟

2.بله...بازی های ما گاهی خسته کننده میشود، چون شما آنقدر توی محوطه جریمه اتان از ترس خشکتان میزند که کل بازی را بهم می ریزید و دلیل دوم این است که بازی های ما را نه نگاه می کنید نه درست نگاه می کنید.